اعسار از هزینه دادرسی و آثار آن

اعسار از هزینه دادرسی و آثار آن

پرسش:

اولا: اگر محكوم عليه دادنامه مرحله بدوی تقاضای تجدید نظر کند و ضمنا درخواست اعسار از پرداخت
هزینه دادرسی مرحله تجدید نظر نیز تقدیم دارد، ایا محکوم له دادنامه بدوی می تواند با پرداخت هزینه
دادرسی مرحله تجدیدنظر خواستار ارسال پرونده به دادگاه تجدیدنظر شود؟

پاسخ مثبت است در پرونده اعسار باید چه تصمیم اتخاذ کرد؛ ر فرض مثبت بودن پاسخ، اگر متقاضی
اعسار بخواهد از وکیل معاضدتی استفاده کند تکلیف محکمه چیست؟

نظر اکثریت

وفق ماده ۲۶۷ قانون مدنی پرداخت دین از جانب غیر هم جایز است و ایرادی نداردی غیر، یعنی در این مورد
محکوم له دادنامه بدوی هزینه دادرسی را پرداخت کند، من اینکه پرداخت هزینه دادرسی از سوی محکوم له
دادنامه بدوی منافاتی با حقوق احتی محكوم عليه ندارد، چرا که حقوق متصوره برای معسر مندرج در ماده ۵۱۳
قانون آب دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی و پرداخت هزینه دادرسی از محکوم به
(خوانده دعوای اعسار) لازم و ملزوم یکدیگر نیستند و نظر به اقدام خوانده دعوای اعسار در پرداخت هزینه
دادرسی بدون اذن خواهان اعسار حق مراجعه به او را ندارد.

با انجاء این عمل، خوانده دعوای اعسار، ضمنا به معسر بودن متقاضی هم اقرار نموده و موجبات استفاده خواهان
از اعسار از مزایای پیش بینی شده برای معسر را فراهم کرده است. پس از پرداخت هزینه دادرسی با دستور
اداری پرونده به مرجع تجدیدنظر ارسال می شود نظر اقلیت چون قواعد آیین دادرسی از قواعد شکلی است
که جزو قواعد آمره محسوب می شوند و نظر به این نکته که در ماده ۵۱۳ قانون مذکور صراحة قيد «پس از اثبات
اعسار» آمده است که ناظر به مرحله صدور حکم است و برای متقاضی اعسار علاوه بر معافیت از پرداخت هزینه
دادرسی مزایای دیگری پیش بینی شده است که با پرداخت هزینه دادرسی متقاضی از این مزایا محروم
خواهد شد، به نظر پاسخ منفی است.

نظرکمیسیون نشست قضائی (۱) مدنی

چنانچه تجدیدنظرخواه مدعی اعسار از هزینه دادرسی شد و تجدیدنظرخوانده (محکوم له دادنامه، بدوی) برای
جلوگیری از اطاله رسیدگی هزینه دادرسی مرحله تجديد نظر را پرداخت کند، با توجه به مقررات ماده ۲۶۷ قانون
مدنی، پرداخت دین از جانب غیر مدیون هم جایز است و منعی برای ابطال هزینه دادرسی وجود ندارد.

در نهایت با عنایت به اینکه تجدیدنظرخوانده دعوای اصلی، از دعوای اعسار از هزینه مطلع بوده دادگاه باید
در وقت رسیدگی خارج از نوبت و فوق العاده به درخواست ار رسیدگی و رای مقتضی در زمینه اعسار و عدم
توانایی تجدیدنظرخواه از پرداخت هزینه دادرسی صادر کند و با توجه به احراز عدم بضاعت تجدیدنظرخواه
نسبت به پرداخت حق الوکاله و تعیین وکیل، اقدام لازم راجع به تعیین وکیل معاضدتی معمول و پرونده را به
دادگاه تجدیدنظر ارسال دارد.