تقدیم دادخواست اعسار از هزینه دادرسی از سوی خواهان دعاوی خانوادگی

تقدیم دادخواست اعسار از هزینه دادرسی از سوی خواهان دعاوی خانوادگی

پرسش:

در صورتی که در دعاوی خانوادگی خواهان قادر به پرداخت دادرسی نباشد آیا نیاز به تقدیم دادخواست اعسار
و در نهایت صدور است.

اتفاق نظر

مطابق ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۵۳ که نسخ شده است چون قان خاص است دادگاه
می تواند هر یک از طرفین دعوا را که بی بضاعت تشخیص دهد از پرداخت هزینه دادرسی معاف نماید .
و نیازی به تقدیم دادخواست اعسارنیست. کافی است دادگاه با ملاحظه استشهادیه پیوست دادخواست
دستوری به این شرح صادر نمایند.

با توجه به استشهادیه، پیوست چون خواهان بی بضاعت تشخیص داده ند از پرداخت هزینه دادرسی معاف
می شود.
البته نظر مخالف هم وجود دارد که معتقد است که بنا بر توجه به قسمت اخیر ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی
دادگاههای عمومی و انقلاب در امور آمدنی که اشعار می دارد: «سایر قوانین و مقررات در موارد مغایر ملغی است،
چون ماده /۴ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۵۳ با مواد ۵۰۴ و ۵۰۵ و ۵۰۶ قانون آیین دادرسی دادگاههای
عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال ۱۳۷۹ مغایر است؛ لذا لغو شده است؛

بنابراین خواهان در دعاوی خانواده چنانچه ادعای عدم تمکن پرداخت هزینه دادرسی دارد باید دادخواست اعسار
بدهد،ولی این نظر مخدوش است؛ زیرا قانون اخاص قانون عام را چه مقدم باشد جه مؤخر تخصیص میدهد،
نه اینکه عام مؤخر خاص مقدم را نسخ نماید و معافیت از هزینه دادرسی در ماده ۳۰۱ قانون آیین دادرسی دادگاه
های عمومی و انقلاب در امور کیفری در مورد دادخواست مدعی خصوصی که به طبع امر کیفری دادخواست
می دهد پیش بینی شده است اگر نظر را بپذیریم باید بگوییم که ماده مذکور نسخ شده در حالی که چنین نیست.

نظر کمیسیون نشست قضائی (1)

گرچه در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۵۳ عنوان شده، دادگاه هریک از طرفین را که بی بضاعت
تشخیص دهد از پرداخت هزینه دادرسی و سایر هزینه ها معاف می کند که حکمی است خاص و حكم عام مؤخر
التصويب حکم خاص مقدم را نسخ نمی کند.

در این زمینه ماده ۵۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاههای عمومی و انقلاب که در تاریخ ۱۳۷۹/۲/۲۷ لازم الاجراست.
لزوم پرداخت هزینه دادرسی را در حصاری حقوقی بر اساس ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن
در موارد معین مورد تأکید قرار داده است و در موارد ۵۰۴ تا ۵۰۷ همین قانون موضوع اعسار از هزینه دادرسی و تعریف
مشخص معسر تبیین و در ماده ۵۰۸ قانون تصریح شده معافیت از هزینه دادرسی باید برای هر دعوا به طور جداگانه
تحصیل شود؛

نظر کمیسیون نشست قضائی (1)

بنابراین مقررات ماده ۴ قانون حمایت خانواده با مواد ۵۰۴ تا ۵۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه های عمومی
و انقلاب مغایرت دارد و از آنجا که به موجب قسمت اخیر ماده ۵۲۹ قانون مزبور از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون
( ۱۳۷۹/۲/۲۷ ) سایر قوانین و مقررات در موارد مغایر لغو و نسخ شده، ماده ۴ قانون حمایت خانواده هم مکفی است
و در دعاوی خانواده هم هرگاه یکی از اصحاب دعوا از پرداخت هزینه دادرسی اعلام اعسار کند، باید مطابق مواد ۵۰۴
تا ۵۰۸ فوق الذکر دادخواست تقدیم کند و دادگاه هم به این ادعا رسیدگی و انشای حکم می کند.

جهت بهره مندی از مشاوره تخصصی ارایه شده کارشناسان حقوقی ما در این رابطه و اطلاعات بیشتر با شماره های
09120213393 و  45518-021 تماس حاصل فرمایید.