دعوای استرداد مال مورد معامله از دعاوی بسیار شایع در محاکم است که در موارد بطلان، فسخ و عدم نفوذ معامله حادث می گردد.
در صورتی که معامله به دلیل فقدان قصد انشاي طرفين، فقدان اهليت، فقدان شرايط مربوط به مورد معامله و جهت نامشروع باطل میشود یا به واسطه اراده یکی از طرفین فسخ می شود و یا به جهت معامله فضولی یا اکراهی غیر نافذ می گردد و با عدم نفوذ ( اعلام رضایت ) مالک روبرو می گردد اما مال به خریدار تسلیم گردیده است ، مالک می تواند با طرح دعوای استرداد مال مورد معامله، مورد معامله را باز پس گیرد.
دعواي استرداد مال معمولا در سه حالت مطرح ميشود: يكي در موارد فسخ معامله كه خريدار يا فروشنده معامله را فسخ كرده باشند و در نتيجه بر هم خوردن معامله و خودداري بايع و فروشنده از پرداخت ثمن به خريدار، وي به دادگاه حقوقي براي استرداد مال خود مراجعه ميكند.
علاوه بر اين ممكن است طرفين يك عقد با رضايت يكديگر نسبت به بر هم زدن عقد بيع توافق كنند. در اين صورت در اصطلاح حقوق گفته ميشود كه عقد اقاله يا تفاسخ شده است. با بر هم خوردن يك عقد دقيقا ثمن و مبيع بايد به حالت اوليه برگردد و به صاحبان اوليه خود داده شود.
به اين ترتيب در صورت اقاله قرارداد خريد و فروش، بايع موظف است تا ثمن اخذشده را تسليم خريدار كند و در صورت خودداري فروشنده از اين كار، خريدار ميتواند دعواي استرداد ثمن معامله را در دادگاه حقوقي مطرح كند
مدارک و منضمات مورد نیاز برای طرح دعوای استرداد مال :
1- تصویر مصدق سند عادی (اختیاری)
2- تصویر مصدق سند رسمی (اختیاری)
3- به همراه داشتن كارت ملي جهت احراز هويت و كارت عابر بانك جهت پرداخت هزينه ي دادرسي الزامي است.
*در صورت عدم وجود مدارك اختياري فوق مي توانيد يكي از دلایل ذيل را ارائه نماييد.
1- استماع شهادت شهود و مطلعين. 2- درخواست استعلام. 3- شماره پرونده استنادي. 4- ساير دلايل و منضمات. 5- تحقیقات محلی. 6- اتیان سوگند