الزام به فک رهن به معنی خلاص کردن عین مرهونه از قید رهن، خواه از طریق دادن دین و خواه از طریق ابراء دائن است، یعنی بهمحض فک رهن دیگر دینی باقی نمیماند.
از مصادیق دعوی الزام به فک رهن عبارت است از: شخصی ملک خود را که در رهن است به دیگری بفروشد و تعهد نماید که نسبت به بازپرداخت بدهی خود به مرتهن و سپس نسبت به تنظیم سند رسمی انتقال به نام خریدار ظرف مدت معینی اقدام نماید، ولی از انجام تعهدات خود سرباز زند، در اینجا خریدار باید جهت استیفای حق خود بدواً الزام فروشنده را به پرداخت دین خود به مرتهن بخواهد تا موجبات فک رهن با پرداخت بدهی به مرتهن فراهم گردد و سپس در صورت عدم فک رهن مبادرت به تنظیم دادخواست الزام به فک رهن نماید.
همچنین زمانی که ملکی در قبال اخذ وام در رهن بانک قرار میگیرد و راهن مدعی پرداخت تمامی اقساط یا بدهی خود به بانک می باشد و لیکن مرتهن حاضر به حضور در دفتر اسناد رسمی و فک رهن نمیباشد. در مورد اموال منقولی که به رهن گذاشته می شود ممکن است راهن دین خود را پرداخت کند ولی با این وجود مال مورد رهن همچنان در رهن باقی بماند، همچنین ممکن است مال منقول مورد رهن توسط راهن، فروخته شود یا راهن (فروشنده) تعهدات خود را مبنی بر فک رهن از مال انجام نداده باشد در این مواردنیز می توان دادخواست الزام به فک رهن تقدیم نمود.
مدارک و منضمات مورد نیاز جهت طرح دعوای الزام به فک رهن :
1- تصویر مصدق سند رهنی (اجباری)
2- تصویر مصدق اسناد مبنی بر پرداخت دیون (اجباری)
3- تصویر مصدق سند پرداخت بدهی (اجباری)
4- تصویر مصدق قرارداد (اجباری)
5- به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت و کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه دادرسی الزامی است.
* در صورت عدم وجود مدارک اختیاری فوق میتوانید یکی از موارد ذیل را ارائه نمایید.
1- شهادت شهود و مطلعین. 2- تحقیقات محلی. 3- اتیان سوگند. 4- درخواست استعلام. 5- پرونده استنادی. 6- درخواست جلب نظر کارشناسی. 7- سایر دلایل و مستندات