وکالت جاسوسی

وکالت جاسوسی در ایران – مجازات جاسوس چگونه است؟ – مجازات اخفای جاسوس چیست؟

مسأله جاسوسی در هر شكلی و در هر جامعه‌ای مورد قبول نیست و فطرت انسان‌ها این كار را خیانت می‌داند.

بر اساس این همه كشورها با آن برخورد می‌كنند که در ایران بر اساس قانون مجازات‌های اسلامی با هر گونه اقدام علیه امنیت ملی كشور برخورد می شود و فرد خاطی به مجازات خواهد رسید.

در واقع جاسوسی در ایران  ، از شاخه‌های محاربه است و این اقدام به هرگونه و شیوه ای از جمله اخلال در امنیت، فاش ساختن اسرار جامعه اسلامی ، هموار كردن راه برای نفوذ بیگانگان و یا زمینه‌سازی برای سلطه سیاسی، فرهنگی یا نظامی بر جامعه اسلامی، ممنوع است.

مفهوم فقهی و حقوقی جاسوسی در کتب معتبر فقهی حقوقی

جاسوسی، مفهومی در فقه و حقوق موضوعه ناظر به فعالیت کسی که پنهانی یا تحت عنوان نادرست به گردآوری اطلاعات به نفع دشمن پردازد؛ چنین کسی با شرایطی که در فقه و حقوق مقرر است، به عنوان مجرم شناخته می‌شود و بسته به نوع فعالیت، محکومیتهایی برای او منظور می‌گردد.

برای بیان مفهوم جاسوس واژه‌های متفاوتی به کار گرفته می‌شد که از آن میان دو واژۀ «عین» و جاسوس در زبان عربی از همه پرکاربردتر بودند. فارغ از بحث لغت‌شناسی، برخی تدقیقات عالمان دربارۀ این واژگان از حیث ارزش فرهنگی درخور توجه است. لغویان گاه در مقایسۀ میان جایگاه دو واژۀ جاسوس و ناموس، جاسوس را به «صاحب سرالشر» (ابن منظور، ذیل جسس) تفسیر کرده‌اند که خود نشان می‌دهد حتى برای آنان که فعالیت جاسوسی را در راستای منافع خود می‌دیدند، اصل این فعالیت، نوعی شرِ «لا بد منه» بوده است؛ در حالی که واژۀ «عین» ــ که بر اساس استعاره‌گیری از مفهوم «چشم» ساخته شده بود ــ چنین بار معنایی منفی‌ای را حمل نمی‌کرد و در کاربردهای همدلانه اغلب بر جاسوس ترجیح نهاده می‌شد.

با توجه به مادۀ «ج س س»، فعل تجسس و اسم جاسوس هر نوع مداخله برای حصول اطلاع در مواردی را که موضوعی از فرد پنهان می‌شد دربر می‌گرفت؛ بر این پایه، طیفی از مصادیق تجسس مربوط به مداخلۀ افراد در زندگی خصوصی یکدیگر بود که موجب آزردگی فردی می‌شد که در زندگی او کنجکاوی شده است؛ این همان تجسس است که در آیۀ شریفۀ 12 سورۀ حجرات (49) از آن نهی شده است. بنا به گفتۀ یحیی بن ابی کثیر از عالمان سدۀ 2ق/ 8م تجسس به معنای جست‌وجو از «نهانهای مردم» (عورات الناس) و «تحسس» گوش نهادن به سخن مردم است؛ هرچند غالب لغویان آن دو را واژه‌هایی مترادف شمرده‌اند (ابن انباری، 275-276). در عمل، در کاربردی که واژۀ جاسوس طی سده‌ها در تاریخ اسلام داشته، مصادیق آن محدود به جست‌وجو از نهانهای مردم، اما نه از سوی عموم مردم، بلکه از سوی نهادهای سیاسی یا نظامی بوده است.

بررسی جرم جاسوسی از نگاه قانون  :

1– ماده 501 : «هرکس نقشه ها یا اسراریا اسناد و تصمیمات راجع به سیاست داخلی یا خارجی کشور را عالماً و عامداً در اختیار افرادی که صلاحیت دسترسی به آنها را ندارند قرار دهد یا از مفاد آن مطلع کند به نحوی که متضمن نوعی جاسوسی باشد نظر به کیفیات و مراتب جرم به 1تا10 سال حبس محکوم می شود.»

2– عناصر جرم : هر جرمی دارای سه عنصر است که شامل : عنصر قانونی ؛ عنصر مادی و عنصر روانی که اکنون به بررسی آن می پردازیم .

 عنصرقانونی : ماده501قانون تعزیرات

عنصرمادی : ارائه ی نقشه ها، اسرار یا اسناد یا تصمیمات راجع به سیاست داخلی یا خارجی به افراد فاقد صلاحیت

عنصرروانی : عنصرروانی هرجرمی شامل سوء نیت عام (قصد فعل) و سوء نیت خاص (قصد نتیجه) می شود. سوء نیت عام جرم جاسوسی:قصدافشای اسراروارائه ی نقشه هاواسنادمی باشد ونظرب این که اگر تصمیمات عادی وغیرمحرمانه ویاآن فرد را مأموری ذی صلاحی تصور نماید واورااز تصمیمات آگاه نماید مرتکب این جرم نمی شود بنابراین برای این جرم سوءنیت خاص یعنی قصدضربه زدن به نظام یا بر هم زدن امنیت ونظایر آن را داشته باشد ضروری نیست.

گفتار دوم :

1–  ماده 502 : «هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم جاسوسی شود به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد نماید به 1تا5سال حبس محکوم می شود.»

2–   عناصر جرم :

عنصر قانونی : ماده502ق.تعزیرات

عنصر مادی :الف) رفتارفیزیکی:جاسوسی کردن به نفع یک کشور بیگانه به ضرر دولت بیگانه دیگر

ب) شرایط واوضاع واحوال برای تحقق جرم:

1– نفع دولت بیگانه وضرردولت بیگانه دیگر.

2– طرفین جاسوس دولت باشند.

ج) نتیجه:وارد شدن صدمه به امنیت ملی

عنصر روانی :

سوءنیت عام : قصدجاسوسی کردن به نفع یک دولت بیگانه وبه ضرردولت بیگانه دیگر

سوءنیت خاص : قصد صدمه به امنیت ملی

گفتار سوم :

1– ماده 503 : «هر کس به قصد سرقت یا نقشه برداری یا کسب اطلاع از اسرار سیاسی یا نظامی یا امنیتی به مواضع مربوطه داخل شود و همچنین اشخاصی که بدون اجازه مأمورین یا مقامات ذیصلاح درحال نقشه برداری یا گرفتن فیلم یا عکسبرداری از استحکامات نظامی یااماکن ممنوعه دستگیر شوند با 6ماه تا 3سال حبس محکوم می شوند.»

2–عناصر جرم :

عنصر قانونی : ماده503ق.تعزیرات

عنصرمادی : ورودبه مواضع مربوطه

عنصر روانی : سوءنیت عام:ورود عمدی و آگاهان

 سوءنیت خاص : قصد سرقت یا نقشه برداری یا کسب اطلاع از اسرار سیاسی یا نظامی یا امنیتی

گفتار چهارم :

1–   ماده 505 : «هر کس با هدف برهم زدن امنیت کشو ر به هر وسیله اطلاعات طبقه بندی شده را با پوشش مسئولین نظام یا مأموران دولتیا به نحو دیگر جمع آوری کند چنانچه بخواهد آن را در اختیار دیگران قرار دهد و موفق به انجا ان شود به حبس از 2تا10سال و در غیر این صورت ب حبس از 1تا5سال محکوم می شود.»

2–  عناصر جرم :

عنصر قانونی : ماده 505ق.تعزیرات

عنصر مادی : جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده به هر وسیله و هر نحوی

عنصر روانی :

سوءنیت عام:عمد در جمع آوری اطلاعات

 سوءنیت خاص : قصد بر هم زدن امنیت کشور.

گفتار پنجم :

1-   مجازات اخفای جاسوس :

ماده 510 : «هر کس به قصد بر هم زدن امنیت ملی یا کمک ب دشمن ،جاسوسانی را که مأمور تفتیش یا وارد کردن هر گونه لطمه به کشوربوده اند شناخته و مخفی نماید یا سبب اخفای آن بشود به حبس از 6ماه تا 3سال محکوم می شود.

تبصره : هر کس بدون آن که جاسوسی کند ویا جاسوسانی را مخفی نماید افرادی را به هر نحوشناسایی وجذب نموده وجهت جاسوسی علیه امنیت کشور به دولت خصم یاکشورهای بیگانه معرفی نمایدبه6ماه تا2سال حبس محکوم می شود.»

2-   عناصر جرم :

عنصر قانونی : ماده 510ق. تعزیرات

عنصر مادی :

الف) رفتار فیزیکی:مخفی کردن یا سبب اخفای جاسوسان شدن

ب) شرایط واوضاع واحوال برای تحقق جرم :

1– مخفی کردن شخصی که قصد کسب اطلاعات برای دشمن را دارد.

 2– آن شخص مأمور هر گونه لطمه به کشور هم باشد.

عنصر روانی  :

سوءنیت عام:عمد در مخفی کردن یا سبب اخفا شدن

سوءنیت خاص : قصدبرهم زدن امنیت و لطمه زدن به کشور

کلیه حقوق متعلق به گروه وکلای بازرگان می باشد.