وکالت رجوع – وکالت طلاق رجعی – طلاق رجعی چیست؟ – احکام طلاق رجعی – انواع طلاق – طلاق بائن چیست؟
گاهی بعد از مدتی جدایی، زوجین از تصمیم گرفته‌شده، پشیمان می‌شوند و تصمیم به بازگشت و بازسازی زندگی مشترک را دارند.
در چنین شرایطی و از آن‌جاکه تأکید الهی بر حفظ بنای خانواده است، به زوجین در چارچوبی خاص و با شرایطی ویژه، اجازه مراجعت و رجوع به زندگی مشترک داده شده است.
از این‌رو، مروری بر استفتائات صورت‌گرفته در این زمینه، با توجه به اقسام طلاق، امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد.
در ابتدای بحث توضیح این نکته ضروری است که طلاق دو صورت دارد: طلاق رجعی (زمانی که مرد، حاضر به ادامه زندگی با زن نیست) و طلاق بائن (طلاقی که با درخواست زن است و مرد ابتدائاً حق رجوع ندارد). طلاق بائن نیز خود بر دو صورت است: طلاق خلع (طلاقی که زن به خاطر کراهت از زوج و برای طلاق، حاضر به بخشیدن مالی به او می‌شود) و طلاق مبارات (طلاقی که دو طرف از یکدیگر کراهت دارند و زن مالی کمتر از مهریه خود را برای پایان دادن به زندگی و طلاق، به زوج می‌بخشد).
– سؤال: اگر زنی طلاق بگیرد بعد از چه مدت می‌تواند با همان مرد ازدواج کند؟
پاسخ: آیت‌الله خامنه‌ای در این‌باره می‌فرمایند: اگر زنی طلاق رجعی بگیرد بعد از گذشتن عده، می‌تواند با مردی دیگر غیر از همسر خود ازدواج کند، ولی اگر بخواهد با همسر خود ازدواج کند و در عده باشد، بلافاصله مرد می‌توانند به او رجوع کند و نیاز به خواندن عقد ندارند و اگر عده‌اش تمام شده است، البته می‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند، ولی باید مجدداً عقد کنند تا به یکدیگر محرم شوند.
آیت‌الله صافی‌گلپایگانی در مورد رجوع در طلاق رجعی می‌فرمایند: در طلاق رجعى جواز رجوع زوج به زوجه در بین عده، مشروط به رضایت زوجه نیست.
– سؤال: آیا در رجوع، قصد رجوع معتبر است یا قصد فعل و تقبیل و لمس و وطى کافى است؟
پاسخ: آیت‌الله بهجت می‌فرمایند: قصد این افعال، ملازم با قصد رجوع است.
آیت‌الله فاضل‌لنکرانی به طور خاص در مورد نگاه شهوی به زوجه در زمان عده می‌فرمایند: بعید نیست رجوع محسوب شود، اگر قصد رجوع کرده باشد.
آیت‌الله مکارم‌شیرازی نیز در این مورد خاص می‌فرمایند: اگر قصد رجوع نداشته باشد رجوع نیست و این کار هم برای او اشکال دارد.
آیت‌الله بهجت نیز چنانچه در حکم کلی ایشان گذشت، معتقدند: اگر دلالت بر التزام به آثار نکاح سابق داشته باشد، باتوجه به وقوع طلاق، رجوع محسوب مى شود. ایشان در مورد وطی در دوران عده طلاق رجعی، بدون قصد رجوع نیز می‌فرمایند: این رجوع عملى است، زیرا قصد زنا نداشته است.
– سؤال: آیا در ایام عده طلاق رجعی زوجین محرم‌اند یا خیر؛ مثلاً می‌توانند با هم دست دهند یا رو بوسی کنند؟ اگر محرم‌اند، این محرمیت به چه صورت است و اگر محرم نیستند، چرا دستور شده است محل سکونت زوجه باید در محل زندگی مشترک قبلی‌شان باشد؟
پاسخ: آیت‌الله مکارم‌شیرازی در پاسخ به این سؤال می‌فرمایند: آنها با هم محرم‌اند و می‌توانند دست بدهند و روبوسی کنند، ولی اگر به قصد رجوع باشد، طلاقشان باطل می‌شود.
– سؤال: آیا در خلع، رجوع به بذل صحیح و نافذ است؟ در هر حال، اگر رجوع به بذل حاصل شود، آیا احکام مطلقه رجعیه جارى مى شود، یا احکام دیگرى دارد؟
پاسخ: آیت‌الله مکارم‌شیرازی می‌فرمایند: پاسخ این سؤال روشن است؛ رجوع به بذل جایز است. و بعد از رجوع به بذل، احکام مطلقه رجعیه جارى مى شود. در حقیقت به بیان دیگر با رجوع زوجه به بذل در ایام عده، طلاق رجعى مى شود و احکام آن را دارد و زوج، مهر را باید به او بدهد.
آیت‌الله تبریزی نیز می‌فرمایند: اگر زوج از رجوع زوجه مطلع شد و مانع شرعی دیگری از رجوع شوهر وجود نداشت، حقوق مبذوله از جمله مهر را، زوجه می‌تواند مطالبه کند و احکام طلاق رجعی از جمله ارث و نفقه پس از رجوع ثابت است.
–سؤال: مردى زوجه خود را به طلاق خلع مطلقه کرده، زوجه در زمان عده پشيمان شده و رجوع كرده است؛ لكن زوج مالى كه گرفته پس نداده است. آيا اين رجوع موجب حليت و بازگشت به نكاح اول هست يا خير؟
پاسخ: آیت‌الله علوی‌گرگانی در این زمینه معتقدند: در طلاق خلع شرط جواز رجوع دو چيز است: اول آن كه زن مالى را كه بذل كرده، رجوع كند و پس بگيرد؛ دوم اين كه رجوع هم در ايام عده باشد. در غير اين صورت حق رجوع ندارد.
آیت‌الله مکارم‌شیرازی نیز می‌فرمایند: در طلاق خلع یا باید زن به مهرش برگردد، سپس مرد رجوع کند و یا عقد مجددی بخوانند، هرچند در عده باشد.
به بیان دیگر چنانچه حضرات آیات خامنه‌ای و صافی‌گلپایگانی می‌فرمایند: در طلاق خلعى تا زن رجوع در بذل نکند، مرد حق رجوع در طلاق ندارد و رجوع او بى‌اثر است و زوجه شرعاً زوجه او محسوب نمى شود.
-سؤال: زنى با بذل مهر، طلاق مى گیرد و قبل از تمام‌شدن عده، از بذل رجوع مى‌کند. مرد با علم به اینکه حق رجوع دارد، رجوع نکرده تا عده منقضى می‌شود. آیا زن حق مهر دارد؟
پاسخ: حضرات آیات فاضل‌لنکرانی و بهجت می‌فرمایند: زن مستحق مهر است.
-سؤال: شخصى کسى را وکیل کرده که همسرش را طلاق دهد و همسر برای اینکه زوج، دیگر حق رجوع نداشته باشد، مهر خود را بذل کرده تا طلاق مبارات انجام شود و وکیل با کسب رضایت موکل خود طلاق مبارات داده است. آیا در فرض مسئله حق رجوع براى زوج وجود دارد؟
پاسخ: آیت‌الله فاضل‌لنکرانی معتقدند: در طلاق مبارات مانند طلاق خلع، اگر زن در بذل خود در عده رجوع کند، زوج مى تواند در طلاق رجوع کند و الاّ حق رجوع ندارد.
کلیه حقوق متعلق به گروه وکلای بازرگان است.