عسر و حرج در طلاق

این مصادیق در طلاق بستگی به اشخاص و وضعیت و موقعیت اجتماعی آنان در بیان مطالب که موجب اذیت و آزار زوجه شود از مصادیق عسر و حرج است.

تعیین نحله اجرت تامثل مخصوص موردی است که درخواست طلاق از سوی زوج باشد.

ملاک قانونی و شرعی استحقاق زوجه نسبت به تمام یا نصف مهریه ما فی القباله، مواقعه و نزدیکی بوده و پارگی یا عدم پارگی پرده بکارت در خصوص مورد، موثر در مقام نیست.

در صورتی زوجه می تواند به استناد شروط ضمن عقد و به دلیل غیبت و متواری شدن زوج خود را مطلقه کند که زندگی مشترک آنها آغاز شده باشد.

عدم پرداخت نفقه، زمانی جهت طلاق زوجه قابل استناد است که زوج از دادن نفقه استنکاف و الزام وی تادیه آن ممکن نباشد.

اگر زوج بدون رضای همسرش ازدواج مجدد نموده باشد،
هر چند که ازدواج با اجازه دادگاه باشد
ولی تجویز دادگاه نافی مشکلات و سختی (عسر و حرج) به وجود آمده نیست
و زوجه می تواند با استناد به عسر و حرج ایجاد شده تقاضای طلاق کند.

عدم رعایت عدالت بین زوجه از ناحیه زوج و بی توجهی و عدم زندگی مشترک با یکی از دو زوجه از مصادیق عسر و حرج نسبت به وی و موجب صدور حکم طلاق منطبق بر قاعده لاضرر است.

شرایط تحقق عسر و حرج

ترک زندگی مشترک در صورتی از مصادیق عسر وحرج محسوب است که ترک زندگی خانوادگی از ناحیه زوج بدون عذر موجه باشد.

• هر گاه زوجین زندگی مشترک را شروع نکرده باشند عنوان ترک زندگی مصداق نخواهد داشت.

بچه دار نشدن زوج پس از 9 سال زندگی مشترک، برای زوجه موجب تحقیق عسر و حرج است و می توان بر اساس آن دادخواست طلاق بدهد.

مستقل نبودن زندگی مشترک زوجه که با مادر شوهر و خواهر شوهر در یک خانه زندگی می کنند، در صورت طولانی بودن، مصداق عسر و حرج محسوب می شود.

در دعوای طلاق مبتنی بر عسر و حرج مطروحه،
میزان مهریه بذل شده و تعدد سنوات اختلافات و مفارقت جسمانی از امارت مثبت عسر و حرج
و زمینه ساز صدور حکم طلاق زوجه محسوب می شود.

هرگاه زوجین از اتباع کشور بیگانه باشند،
از حیث احوال شخصیه تابع قانون دولت متبوع خود هستند،
ولی هرگاه قوانی مربوط به احوال شخصیه دولت متبوع خود جهت رسیدگی به دعوای مطروحه ( طلاق) ارائه ندهند،
رسیدگی به دعوای طلاق مطروحه مطابق قوانین موضوعه ایران بلااشکال بوده و منع قانونی ندارد.

چنانچه زوج به طور طبیعی امکان بچه دار شدن نداشته باشد موجب تحقیق شرط وکالت در طلاق مندرج در عقد نامه میشود
و امکان بارداری از طرق روش های جدید باروری (تلقیح مصنوعی) موجب سقوط وکالت در طلاق نمی شود.

میزان اندک بذل مهریه ( 10 سکه از 701 سکه مهریه) با ادعای عسر و حرج سازگاری ندارد و اماره ای بر عدم تحقیق عسرو حرج اعایی است.

اثر بلاتکلیف گذاشتن زوجه بر تحقق عسر و حرج

بلا تکلیف گذاشتن زوجه و عدم شروع زندگی مشترک پس از گذشت مدت قابل توجهی پس از تاریخ وقوع عقد
(سه سال) با توجه به شرایط سنی زوجه (متولد 1362) یکی از مصادیق عسر و حرج زوجه محسوب می شود.

امکان باروری با روش آزمایشگاهی و خارج رحمی،
تحقق شرط طلاق در صورت عدم باردار شدن ظرف 5 سال را منتفی نمی سازد؛
زیرا عرفا مقصود طرفین به هنگام عقد نکاح، باروری به روش طبیعی است.

گذشت مدت زمانی قابل توجه از زمان وقوع عقد و عدم اقدام زوج
به آغاز زندگی مشترک از مصادیق عسر و حرج زوجه بوده و وی می تواند بر اساس آن تقاضای طلاق کند.

از آنجا که شرط مذکور در نکاح نامه، مبنی بر تحقق وکالت در طلاق زوجه،
دلیل محکومیت زوج به حبس ندارد و صرف محکومیت کیفری کفایت می نماید؛
بنابر این تشخیص مغایرت جرم با حیث خانوادگی و شئون زوجه و تحقق عسر و حرج زوجه به عهده دادگاه است.

اعلام گذشت زوجه در خصوص شکایت رابطه نامشروع زوج، دلیل رضایت وی در خصوص ازدواج مجدد وی که قبلا تحقق یافته محسوب نمی شود.

زوجه ای که مدعی عسر و حرج است باید تمام مهریه یا لااقل قسمت عمده آن را در قبال طلاق بذل کند تا:

1. قرینه ای بر صحت ادعای عسر و حرج وی بوده
2. مستلزم عسر و حرج زوج نباشد.

رابطه جنسی از طریق نامتعارف از مصادیق عسر و حرج زوجه محسوب می گردد.

درخواست طلاق زوجه به دلیل محکومیت کیفری زوج

از آنجا که شرط مذکور در نکاح نامه، مبنی بر تحقق وکالت در طلاق زوجه،
دلیل محکومیت زوج به حبس ندارد و صرف محکومیت کیفری کفایت می نماید؛
بنابر این تشخیص مغایرت جرم با حیث خانوادگی و شئون زوجه و تحقق عسر و حرج زوجه به عهده دادگاه است.

صرف یک مورد محکومیت زوج بابت ایراد ضرب ساده مجوز طلاق و مثبت عسر و حرج زوجه نمی گردد.

صرف اثبات رابطه نامشروع زوج توسط زوجه نمی تواند موجب عسر و حرج باشد و مبنای برای درخواست طلاق توسط زوجه تلقی شود.

دعوای طلاق از جانب زوجه به علت اعتیاد زوج، بایستی ثابت شود اعتیاد زوج مضر به اساس زندگی خانوادگی است.

در دعوای طلاق به درخواست زوجه،
تعداد سنوات مفارقه عملی و تکثر دعاوی متقابل زوجین
علیه هم و بذل کل مهریه در ازای طلاق از امارت انشقاق شدید زوجین علیه هم و بذل کل مهریه
در ازای طلاق از امارت انشقاق شدید زوجین و از مصادیق عسر و حرج محسوب می شود.

با توجه به اینکه محکومیت کیفری زوج در دعوای ضرب و جرح و توهین نسبت به زوجه مصداقی عسر و حرج است؛ بنابر این زوجه به استناد آن می تواند درخواست طلاق نماید.

ضعف رابطه جنسی از سوی زوج، بذل مقدار زیادی از مهریه،
مفارقت جسمانی طولانی و فرزندار نشدنی به مدت طولانی دلالت بر تحقق عسر و حرج زوجه دارد
و می تواند مبنای برای درخواست طلاق از طرف وی باشد.

صرف یک بار محکومیت زوج به ایراد ضرب زوجه مبین سوء معاشرت مستمر زوج به نحوی که ادامه زندگی مشترک را برای زوجه تحمل ناپذیر و توام با عسر و حرج سازد، تلقی نمی شود.

عدم تمکین زوجه به دلیل اعتیاد زوج

اعتیاد زوج بر فرض ثبوت از موارد عسر و حرج موجد حق طلاق برای زوجه است نه از موارد جواز ترک تمکین

چنانچه متعاقبا درخواست طلاق توافقی، زوج با فریب و تقلب،
همسر خود را راضی به بذل حقوق مالی خود در عوض رجوع نکردن به وی در طلاق رجعی نماید
و سپس در جهت ثبت طلاق اقدام نکند، موضوع از مصادیق عسر و حرج است و زوجه می تواند درخواست طلاق کند.

پذیرش تقاضای طلاق از سوی زوجه به دلیل عسر و حرج ناشی از مفارقت زوج است و اگر دلیل مفارقت ناشی از اقدامات غیر موجه زوجه باشد عسر و حرج زوجه احراز نخواهد شد.

صرف، صدور یک دادنامه مبنی بر ایراد ضرب و جرح زوجه توسط زوج نمی تواند
اماره بر خوف ضرر زندگی زوجه در منزل مشترک با زوج باشد
و مظنه خوف ضرر نیز امرای موقتی بوده و نمی تواند به طور دائم از سوی زوجه جهت امتناع موجه
از زندگی مشترک مورد استناد قرار گیرد.

درخواست طلاق از طرف زوجه به علت عدم پرداخت نفقه، بر اساس شروط ضمن العقد مندرج در عقد نامه منوط به عدم امکانی الزام زوج به پرداخت نفقه است.

منظور مقنن از نفقه ای که عدم پرداخت آن موجب تحقق عسر و حرج زوجه می شود، نفقه آینده است نه نفقه گذشته زیرا نفقه معوقه دینی است.