احضار و تحقيق از شهود و مطلعان – شهادت شاهد – گواهی مطلع – ادای شاهد
ماده204ـ
بازپرس به تشخيص خود يا با معرفي شاكي يا به تقاضاي متهم و يا حسب اعلام مقامات ذيربط، شخصي كه حضور يا تحقيق از وي را براي روشن شدن موضوع ضروري تشخيص دهد، برابر مقررات احضار ميكند.
تبصره1ـدر صورتي كه شاهد يا مطلع براي عدم حضور خود عذر موجهي نداشته باشد جلب ميشود. اما در صورتيكه عذر موجهي داشته باشد و بازپرس آن عذر را بپذيرد، مجدداً احضار و در صورت عدم حضور جلب ميشود.
تبصره2ـدر صورتيكه دليل پرونده منحصر به شهادت شهودو مطلعان نباشد، تحقيق از آنان ميتواند به صورت الكترونيكي و با رعايت مقررات راجع به دادرسي الكترونيكي بهعملآيد.
ماده205ـ
در صورتيكه شاهد يا مطلع از نيروهاي مسلح باشد، بايد حداقل بيست و چهار ساعت پيش از تحقيق يا جلسه محاكمه از طريق فرمانده يا رئيس او دعوت شود. فرمانده يا رئيس مربوط مكلف است پس از وصول دستور مقام قضائي، شخص احضار شده را در موقع مقرر بفرستد.
ماده206ـ
تحقيق و بازجويي از شهودو مطلعانقبل از رسيدگي در دادگاه، غيرعلني است.
ماده207ـ
بازپرس از هر يك از شهودو مطلعانجداگانه و بدون حضور متهم تحقيق ميكند و منشي اطلاعات ايشان را ثبت ميكند و به امضاء يا اثر انگشت آنان ميرساند. تحقيق مجدد از شهودو مطلعان در موارد ضرورت يا مواجهه آنان بلامانع است. دليل ضرورت بايد در صورت مجلس قيد شود.
ماده208ـ
پس از حضور شهودو مطلعان، بازپرس ابتداء اسامي حاضران را در صورت مجلس قيد ميكند و سپس از آنان به ترتيبي كه از جهت تقدم و تأخر صلاح بداند تحقيق مينمايد.
ماده209ـ
بازپرس پيش از شروع به تحقيق، حرمت و مجازات شهادت دروغ و كتمان شهادت را به شاهد تفهيم ميكند و نام، نام خانوادگي، نام پدر، سن، شغل، ميزان تحصيلات، مذهب، محل اقامت، پيامنگار (ايميل)، شماره تلفن ثابت و همراه و سابقه محكوميت كيفري و درجه قرابت سببي يا نسبي و وجود يا عدم رابطه خادم و مخدومي شاهد يا مطلع با طرفين پرونده را سؤال مينمايد و در صورت مجلس قيد ميكند.
ماده210ـ
شاهدو مطلعپيش از اظهار اطلاعات خود به اين شرح سوگند ياد ميكند: «به خداوند متعال سوگند ياد ميكنم كه جز به راستي چيزي نگويم و تمام واقعيت را بيان كنم».
ماده211ـ
بازپرس ميتواند در صورتي كه شاهديا مطلعواجد شرايط شهادت نباشد، بدون يادكردن سوگند، اظهارات او را براي اطلاع بيشتر استماع كند.
ماده212ـ
اظهارات شهودو مطلعاندر صورت مجلس قيد ميشود، سپس متن آن قرائت ميگردد و به امضاء يا اثر انگشت شاهد يا مطلع ميرسد و چنانچه از امضاء يا اثر انگشت امتناع يا از اداي شهادت خودداري ورزد يا قادر به انجام آن نباشد، مراتب در صورت مجلس قيد ميشود و تمام صفحات صورت مجلس به امضايبازپرس و منشي ميرسد.
تبصره ـبازپرس مكلف است از شاهديا مطلععلت امتناع از امضاء يا اثرانگشت يا اداي شهادترا بپرسد و پاسخ را در صورت مجلس قيد كند.
ماده213ـ
تفهيم اتهام به كسي كه به عنوان متهم احضار نشده از قبيل شاهديا مطلعممنوع است و چنانچه اين شخص پس از تحقيق در مظان اتهام قرار گيرد، بايد طبق مقررات و به عنوان متهم براي وقت ديگر احضار شود.
ماده214ـ
هرگاه بيم خطر جاني يا حيثيتي و يا ضرر مالي براي شاهديا مطلعو يا خانواده آنان وجود داشته باشد، اما استماع اظهارات آنان ضروري باشد، بازپرس بهمنظور حمايت از شاهديا مطلعو با ذكر علت در پرونده، تدابير زير را اتخاذ ميكند: الف ـ عدم مواجهه حضوري بين شاهديا مطلعبا شاكي يا متهم ب ـ عدم افشاي اطلاعات مربوط به هويت، مشخصات خانوادگي و محل سكونت يا فعاليت شاهديا مطلع پ ـ استماع اظهارات شاهد يا مطلعدر خارج از دادسرا با وسايل ارتباط از راه دور
تبصره1ـدر صورت شناسايي شاهديا مطلعحسب مورد توسط متهم يا متهمان يا شاكي و يا وجود قرائن يا شواهد، مبني بر احتمال شناسايي و وجود بيم خطر براي آنان، بازپرس به درخواست شاهد يا مطلع، تدابير لازم را از قبيل آموزش براي حفاظت از سلامت جسمي و روحي يا تغيير مكان آنان اتخاذ ميكند. ترتيبات اين امر به موجب آييننامهاي است كه ظرف ششماه از تاريخ لازمالاجراء شدن اين قانون توسط وزارت دادگستري تهيه ميشود و به تصويب رئيس قوهقضائيه ميرسد.
تبصره3ـترتيبات مقرر در اين ماده و تبصره (1) آن در مرحله رسيدگي در دادگاه نيز اجراء ميشود.
ماده215ـ
در صورتيكه شاهديا مطلعبراي حضور خود درخواست هزينه اياب و ذهاب كند يا مدعي ضرر و زياني از حيث ترك شغل خود شود، بازپرس هزينه اياب و ذهاب را طبق تعرفهاي كه قوه قضائيه اعلام ميكند و ضرر و زيان ناشي از ترك شغل را در صورت لزوم با استفاده از نظر كارشناس تعيين و شاكي را مكلف به توديع آن در صندوق دادگستري مينمايد. هرگاه شاكي، به تشخيص بازپرس توانايي پرداخت هزينه را نداشته يا احضار از طرف بازپرس باشد، هزينههاي مذكور از محل اعتبارات مصوب قوه قضائيه پرداخت ميشود. هرگاه در جرائم قابل گذشت، شاكي با وجود ملائت از پرداخت هزينههاي مذكور در اين ماده خودداري كند، استماع شهادتيا گواهي مطلعين معرفي شده از جانب وي به عمل نميآيد. اما در جرائم غير قابل گذشت، هزينههاي مذكور به دستور بازپرس از محل اعتبارات مصوب قوه قضائيه پرداخت ميشود. هرگاه متهم متقاضي احضار شاهد يا مطلعباشد، هزينه هاي مذكور از محل اعتبارات مصوب قوه قضائيه پرداخت ميشود.
ماده216ـ
در صورتيكه شاهديا مطلعبه عللي از قبيل بيماري يا كهولت سن نتواند حاضر شود و يا تعداد شهوديا مطلعان، زياد و در يك يا چند محل باشند و همچنين هرگاه اهـميت و فوريت امر اقتضاء كند، بازپـرس در محل حضور مييابد و مبادرت به تحقيق ميكند.