مهلت فرجام خواهی
مهلت فرجام خواهی
مهلت فرجام خواهی
قانون آئين دادرسي دادگاههاي عمومي و انقلاب (در امور مدني)
ماده 45 وكيلي كه در وكالت‌نامه حق اقدام يا حق تعيين وكيل مجاز در دادگاه تجديدنظر و ديوان‌عالي كشور را داشته باشد، هرگاه پس از صدور‌رأي يا در موقع ابلاغ آن استعفاء و از رؤيت رأي امتناع نمايد، بايد دادگاه رأي را به‌موكل ابلاغ نمايد در اين صورت ابتداي مدت تجديدنظر و فرجام، روز ابلاغ به وكيل ياد شده محسوب است مگر اينكه موكل ثابت نمايد از استعفاء وكيل بي‌اطلاع بوده در اين صورت ابتداي مدت از روز اطلاع وي محسوب خواهد شد و چنانچه از جهت اقدام وكيل ضرر و زياني به موكل وارد شود، وكيل مسؤول مي‌باشد.
درخصوص اين ماده، دادخواست تجديدنظر و فرجام وكيل مستعفي قبول مي‌شود و مدير دفتر دادگاه مكلف است به‌طور كتبي به موكل اخطار نمايد كه شخصاً اقدام كرده يا وكيل جديد معرفي كند و يا اگر دادخواست ناقص باشد، نقص آن را برطرف نمايد.
ماده 47 اگر وكيل بعد از ابلاغ رأي و قبل از انقضاي مهلت تجديدنظر و فرجام‌خواهي فوت كند يا ممنوع از وكالت شود يا به واسطه قوه قهريه قادر‌به انجام وظيفه وكالت نباشد، ابتداي مهلت اعتراض از تاريخ ابلاغ به موكل محسوب خواهد شد.
تبصره – درمواردي كه طرح دعوا يا دفاع به وسيله وكيل جريان يافته و وكيل يادشده حق وكالت در مرحله بالاتر را دارد كليه آراي صادره بايد به‌او‌ابلاغ شود و مبداء مهلت‌ها و مواعد از تاريخ ابلاغ به‌وكيل محسوب مي‌گردد.
ماده 384 اگر مشخصات فرجام‌خواه در دادخواست فرجامي معين نشده و درنتيجه هويت دادخواست دهنده معلوم نباشد، دادخواست بلااثر‌مي‌ماند و پس از انقضاي مهلت فرجام‌خواهي بموجب قرار دادگاهي كه دادخواست به آنجا داده شده، رد مي‌شود. قرار يادشده ظرف بيست روز از تاريخ‌الصاق به‌ديوار دفتر دادگاه صادركننده، قابل شكايت در ديوان‌عالي كشور مي‌باشد. رأي ديوان قطعي است.
ماده 387
هرگاه از رأي قابل فرجام در مهلت مقرر قانوني فرجام‌خواهي نشده، يا به هر علتي در آن‌موارد قرار رد دادخواست فرجامي صادر و‌قطعي شده باشد و ذي‌نفع مدعي خلاف شرع يا قانون بودن آن رأي باشد، مي‌تواند از طريق دادستان كل كشور تقاضاي رسيدگي فرجامي بنمايد .تقاضاي يادشده مستلزم تقديم دادخواست و پرداخت هزينه دادرسي فرجامي است.
تبصره – مهلت تقديم دادخواست يك ماه حسب مورد از تاريخ انقضاء مهلت فرجام‌خواهي يا قطعي شدن قرار رد دادخواست فرجامي يا ابلاغ‌رأي ديوان عالي كشور درخصوص تأييد قرار رد دادخواست فرجامي مي‌باشد.
ماده 388 دفتر دادستان كل‌كشور دادخواست رسيدگي فرجامي را دريافت و درصورت تكميل بودن آن از جهت ضمائم و مستندات و هزينه‌دادرسي برابر مقررات، آن را ثبت و به ضميمه پرونده اصلي به‌نظر دادستان كل‌كشور مي‌رساند.
دادستان كل چنانچه ادعاي آنها را درخصوص مخالفت بين رأي با موازين شرع يا قانون، مقرون به صحت تشخيص دهد، از ديوان‌عالي كشور درخواست‌نقض آن را مي‌نمايد.
درصورت نقض رأي در ديوان‌عالي كشور، برابر مقررات مندرج در مبحث ششم اين قانون اقدام خواهد شد.
تبصره – چنانچه دادخواست تقديمي ناقص باشد دفتر دادستان كل كشور به تقديم‌كننده دادخواست ابلاغ مي‌نمايد كه ظرف ده روز از آن رفع نقص‌كند. هرگاه در مهلت مذكور اقدام به رفع نقص نشود دادخواست قابل ترتيب اثر نخواهد بود. دادخواست خارج از مهلت نيز قابل ترتيب اثر نيست.
مبحث پنجم – مهلت فرجام‌خواهي
ماده 397 مهلت درخواست فرجام‌خواهي براي اشخاص ساكن ايران بيست روز و براي اشخاص مقيم خارج دو ماه مي‌باشد.
ماده 398 ابتداي مهلت فرجام‌خواهي به قرار زير است:
الف – براي احكام و قرارهاي قابل فرجام‌خواهي دادگاه تجديدنظر استان از روز ابلاغ.
ب – براي احكام و قرارهاي قابل‌تجديدنظر دادگاه بدوي كه نسبت به آن تجديدنظرخواهي نشده از تاريخ انقضاي مهلت تجديد نظر.
ماده 399 اگر فرجام‌خواهي به‌واسطه مغاير بودن دو حكم باشد ابتداي مهلت، تاريخ آخرين ابلاغ هريك از دو حكم خواهد بود.
ماده 400 مقررات مواد (337) و (338) اين قانون در مورد فرجام‌خواهي از احكام و قرارها نيز لازم‌الرعايه مي‌باشد.
ماده 451 تجديد مهلت قانوني در مورد اعتراض به حكم غيابي و تجديدنظرخواهي و فرجام‌خواهي و اعاده دادرسي ممنوع است. مگر در‌موردي كه قانون تصريح كرده باشد.
مربوط به‌چگونگي رفع نواقص و كيفيت تكميل دادخواست‌هاي فرجامي كه به‌دفاتر دادگاههاي خارج از مركز داده مي‌شود فرجام خواهی
به عمومي دفاتر دادگاههاي دادگستري استانها و شهرستانها وبخش‌هاي خارج از مركز لزوماً ابلاغ و تاكيد مي‌شود:
بعضي از دادخواست‌هاي فرجامي كه تا كنون از طريق دفاتر دادگاههاي خارج از مركز به‌اداره دفتر ديوان
عالي كشور رسيده غيركامل و داراي نواقص ذيل مي‌باشد:
1ـ تاريخ تقديم دادخواست فرجامي و پيوست‌هاي آن به‌دفتر دادگستري مرجع تقديم دادخواست معلوم نبوده
و اگر معلوم هم باشد، تاريخ با تمام حروف نوشته نشده و به‌واسطه نداشتن امضاء از متصدي مربوط نويسنده
و مسئول آن مشخص نمي‌شود.
2ـ تاريخ ابلاغ اخطار ـ رفع نقص به‌فرجام خواه نوشته نشده ـ اگر نوشته شده باشد بر خلاف دستور متحدالمال
(شماره 30498 مورخ27 بهمن 1308 مندرج در صفحه 188 و 189 مجموعه قوانين و متحدالمال‌هاي سال1308)
وزارتي با تمام حروف نيست.
3ـ تاريخ ابلاغ دادخواست فرجامي و پيوست‌هاي آن بفرجام‌خوانده و تاريخ رسيدن پاسخ فرجام خوانده معلوم نيست.
4ـ در مواردي كه دادخواست فرجامي از حكم صادر از دادگاه همان حوزه است پرونده‌هاي بدوي و پژوهشي
مربوط به موضوع همراه نشده است.
5ـ يادداشت مخصوص دفتر مرجع تقديم دادخواست فرجامي درباره چگونگي جريان اخطاري كه به‌فرجام‌خواه
و تفصيل ابلاغهائي كه به‌فرجام‌خوانده موافق ماده540آئين دادرسي مدني همراه دادخواست نيست كه
نظريه متصدي اقدام راجع به‌آن دانسته شود.
6ـ
دادخواست فرجامي كه خارج از مدت قانوني مندرج در ماده 526 آئين دادرسي مدني به‌دفتر دادگاههاي
خارج از مركز داده شده بايد به‌دستور ماده 537 همان قانون به‌دادگاه محل تسليم شود.
كه قرار رد دادخواست صادر گردد و حال آن كه بدون توجه به‌اين معني و بي‌جهت دادخواست به‌جريان گذارده شده
و پس از اقدامات مقدماتي به‌ديوان كشور فرستاده مي‌شود.
با توچه به‌نكات مرقومه و به‌طور كلي دادخواست فرجامي كه به‌دفاتر دادگاههاي خارج از مركز داده مي‌شود
در صورتي كه خارج از مدت قانوني نباشد بايد پس از رفع كليه نواقص به‌مركز ارسال گردد.
چون رعايت نشدن اين دستور باعث بطوء جريان و تضييع حقوق و بالنتيجه موجب كثرت شكايت و مراجعه
ارباب رجواع مي‌شود ـلزوماً ابلاغ و تاكيد مي‌گردد كه از اين تاريخ به‌بعد مديران دفاتر دادگاههاي استانها
و شهرستانها و بخشهاي خارج از مركز بايد دستورهاي مندرج در مواد 530 و 532 و 534 و 536 و 540 آئين دادرسي
مدني را در موردي كه دادخواست فرجامي به‌آنها داده مي‌شود كاملاً رعايت و وظايف قانوني خود را كه
در مورد مذكور مشروح است دقيقاً انجام دهند.
اداره دفتر ديوان عالي كشور همين‌كه مشاهده تخلف از دستورهاي قانوني كه به‌موجب اين بخشنامه
تاكيد شده نمود مكلف است مراتب را به‌وزارتخانه گزارش دهد تا متخلف تحت تعقيب اداري قرار گيرد.
قانون آيين دادرسي مدني مهلت دادخواهی
مبحث دوم ـ در موعد فرجام
ماده 528 اگر استدعاي فرجام به واسطه مغاير بودن دو حكم باشد ابتداي مهلت تاريخ آخرين ابلاغ هر يك
از دو حكم است.
ماده 580 درخواست فرجام از طرف دادستان ديوان كشور مدت ندارد و هر وقت مطلع شد مي‌تواند درخواست
رسيدگي فرجامي نمايد.
قانون اصول محاكمات حقوقي و تجاري مهلت دادخواهی
ماده 65 وكيلي كه در وكالت‌نامه حق محاكمه در محكمه بالاتر هم به او داده شده و مجاز براي محاكمه
در محكمه بالاتر باشد و يا حق تعيين وكيل مجاز براي محاكمه در محكمه بالاتر داشته باشد، هر گاه پس از
صدور رأي و يا در موقع ابلاغ استعفاء كند و از رؤيت امتناع نمايد مؤثر در امر ابلاغ نيست. و ابتداء مدت استيناف
يا تميز از روز ابلاغ به وكيل محسوب است و هر گاه از اين حيث خسارتي به موكل وارد شود وكيل مسئول خواهد بود.
در مورد اين ماده عرضحال استينافي و يا تميزي وكيل مستعفي قبول مي‌شود و مدير دفتر محكمه مكلف است
به موكل كتباً اخطار نمايد كه وكيل خود‌را معين و معرفي كند و اگر عرضحال ناقص باشد نقص آن را رفع نمايد.
ماده 67 در صورت فوت و يا در صورتي كه وكيل به جهتي ممنوع‌الوكاله شود رسيدگي به دعوي توقيف مي‌شود
تا وقتي كه موكل وكيل جديد‌معين كند يا طرف مقابل اخطار او را از محكمه بخواهد.
و هر گاه بعد از احضار طرف غايب در موعد مقرر حاضر نشود و وكيل جديدي معين نكند محكمه به خواهش
طرف رسيدگي را مداومت مي‌دهد.
اگر وكيل بعد از ابلاغ حكم و قبل از انقضاء مدت استيناف يا تميز فوت كند و يا ممنوع از وكالت شود
ابتداء مدت اعتراض يا استيناف و تميز از تاريخ ابلاغ به موكل محسوب خواهد شد.
همين حكم جاري است در موردي كه وكيل توقيف شود يا به‌واسطه قوه قهريه (فرس‌ماژور) قادر به انجام
وظيفه وكالت نباشد.
قانون تسريع محاكمات مهلت فرجام خواهی
ماده 17 موعد استيناف و تميز كليه احكام و قرارها و اعتراض بر حكم غيابي اعم از اينكه قرار يا حكم از
محاكم صلحيه و بدايت و استيناف صادر‌شده و اعم از اينكه حقوقي باشد، يا جزايي و همچنين موعد اعاده
محاكمه و موعد شكايت از قرارهاي مستنطقين ده روز است.
براي حساب كليه موعدهاي قانوني كه از روز ابلاغ يا اعلام حكم يا قرار شروع مي‌شود، روز ابلاغ يا اعلام
جزء مدت محسوب نيست و تا فرداي آخرين روز موعد مي‌توان عرضحال داد.
متحدالمال راجع به عرض حال تميزي مهلت فرجام خواهی
به عموم عدليه‌هاي ايالات و ولايات ابلاغ مي‌شود
نظر به اينكه ماده 321 قانون اصول محاكمات مدت تقديم عرضحال تميزي را ده روز به علاوه مسافت
از محل اقامت مستدعي تميز تا نزديكترين محكمه معين نموده و در موقع رسيدگي به حكم در ديوان عالي
تميز تاريخ رؤيت براي رد يا قبول عرضحال اهميت تام دارد و در احكام استينافي كه در خارج مقر محكمه
به رؤيت متداعيين مي‌رسد.
محل اقامت رؤيت كننده و فاصله آن تا نزديكترين محكمه قيد نمي‌شود و اين نقصان اغلب موجب تعويق
و تعطيل كار مي‌گردد اين است كه لزوماً ابلاغ مي‌شود.
كه كليه احكامي را كه از طرف محاكم ولايات به رؤيت متداعيين مي‌رسانند شخصي كه مأمور ابلاغ است
بايد اسم محل رؤيت و مسافت صحيح آن را تا نزديكترين محكمه يا محاكم ابتدائي و استينافي هر حوزه در
حكم قيد نمايند، كه در موقع رسيدگي تميزي تحقيقات تازه كه البته موجب تعويق و تعطيل كار است
ضرورت پيدا نكند و جريان كار دچار وقفه نگردد.
قانون موقت راجع به تصرفات در قانون اصول محاكمات حقوقي مهلت فرجام خواهی
ماده 184 وكيلي كه در وكالت‌نامه حق تقديم عرضحال به محكمه عالي‌تر به او داده شده، هر گاه پس از
صدور رأي و يا در موقع ابلاغ استعفاء كند و از رؤيت امتناع نمايد مؤثر در امر ابلاغ نيست.
و ابتداي مدت استيناف يا تميز از روز ابلاغ حكم به وكيل معتبر است و هرگاه از اين جهت خسارتي به موكل
وارد نمايد وكيل مسئول خواهد بود.
قانون اصول تشكيلات عدليه و محاضر شرعيه و حكام صلحيه مهلت فرجام خواهی
ماده 144 مدت استيناف و مدت تميز از براي مدعي عمومي در مداخلات اصليه همان مدت مقرره از
براي مدعي شخصي مي‌باشد و در مورد ماده (136) مدت مقرر ندارد هر وقت مطلع شود مي‌تواند تميز نمايد.
«تمام حقوق مادی و معنوی متعلق به گروه وکلای بازرگان است».